Een 717 gigapixels foto van De Nachtwacht is online te zien

Het onderzoeksteam van Operatie Nachtwacht is erin geslaagd een extreem gedetailleerde foto van De Nachtwacht te maken. Deze afbeelding beslaat 717 gigapixels en is vanaf vandaag voor iedereen te zien op de website van het Rijksmuseum: https://www.rijksmuseum.nl/nachtwacht  . Het is de grootste en meest gedetailleerde foto die ooit van een kunstwerk is gemaakt. De foto is vier keer zo scherp als de foto die het Rijksmuseum zo’n anderhalf jaar geleden publiceerde, waardoor je nog verder kunt inzoomen en minutieuze pigmentdeeltjes in de verf van De Nachtwacht haarscherp zichtbaar worden. De foto is gemaakt ten behoeve van het onderzoek van Operatie Nachtwacht.

'Opnieuw is het de onderzoekers van Operatie Nachtwacht gelukt de grenzen van wat voor mogelijk werd gehouden te verschuiven. Deze bijzondere prestatie ondersteunt de restauratie van De Nachtwacht. In januari beginnen we met de behandeling en dan zal de voorzijde van schilderij een korte tijd niet goed te zien zijn. Dankzij deze afbeelding kan het publiek zich tot in nog kleinere details verwonderen over Rembrandts meesterwerk' -aldus Taco Dibbits, hoofddirecteur van het Rijksmuseum.

Grootste afbeelding van een kunstwerk ooit. De foto is 717 gigapixels, oftewel 717.000.000.000 pixels, groot. Daarmee is het de grootste digitale afbeelding die ooit van een kunstwerk is gemaakt. De afstand tussen twee pixels is 5 micrometer (0,005 millimeter). Om deze afbeelding te maken zijn met een 100-megapixel Hasselblad H6D 400 MS-camera (prijs 48.000 euro)  8439 individuele foto’s van 5,5cm x 4,1cm gemaakt. Deze zijn daarna door middel van kunstmatige intelligentie aan elkaar geplakt tot een grote afbeelding. Dat leverde een file van 5,6 terabyte op.

(Bron Rijksmuseum - 2022)

De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren, beter bekend als De Nachtwacht, is een schuttersstuk van de Hollandse kunstschilder Rembrandt van Rijn (1606-1669), dat in 1642 gereed kwam

'Het maken van deze afbeelding was een ongelofelijke uitdaging. Veel mensen dachten dat het onmogelijk was en verklaarden het team van Operatie Nachtwacht voor gek dat we dit überhaupt gingen proberen. We hebben onszelf overtroffen en dat mag gerust een wereldprestatie worden genoemd' -vertelt Robert Erdmann, senior scientist van het Rijksmuseum,

Vier keer zo scherp. Deze afbeelding is vier keer zo scherp als de foto van De Nachtwacht die het Rijksmuseum in mei 2020 op de website plaatste. Die foto was 44,8 gigapixels groot. De afstand tussen de pixels was toen 20 micrometer (0,02 mm). De wetenschappers van Operatie Nachtwacht zijn met de nieuwe afbeelding in staat het schilderij op afstand nog beter te bestuderen. Ook kunnen alle toekomstige verouderingsprocessen in het schilderij nog nauwkeuriger bijgehouden worden. Deze foto is scherp genoeg zodat neurale netwerken nu in no-time het schilderij kunnen onderzoeken op bijvoorbeeld overeenkomsten in pigmentdeeltjes of het in kaart brengen van alle loodzepen. Met de vorige foto was dat nog niet mogelijk.

Scherptediepte. De individuele opnames hadden een scherptediepte van slechts 125 micrometer (1/8 millimeter). Om te zorgen dat elke foto scherp was, werd voor het nemen van de foto eerst het oppervlak van het schilderij met lasers gescand en moest de camera uiterst nauwkeurig worden afgesteld. Elke foto werd direct na het maken door een zogenaamd neuraal netwerk nagekeken op kleur er scherpte.

Start behandeling. Op 19 januari 2022 start de tweede fase van Operatie Nachtwacht. Dan wordt begonnen met de behandeling van het schilderij. Als eerste wordt het doek opgespannen op een nieuw spanraam. Dat is nodig omdat er zogenaamde deformaties in het doek zitten. Vooral in de linkerbovenhoek zijn duidelijk enkele golven in het doek zichtbaar. Dit vraagt weliswaar om een onmiddellijke aanpak, maar is goed te verhelpen zonder risico’s voor de toekomst. Daarna wordt stap voor stap gekeken of er ook nog andere restauratiebehandelingen worden toegepast.

Operatie Nachtwacht. Operatie Nachtwacht is het grootste en meest omvangrijke onderzoek naar Rembrandts meesterwerk ooit. Het doel is om het schilderij optimaal te behouden voor de toekomst. Het onderzoek startte in de zomer van 2019 en vindt plaats voor het oog van het publiek in een speciaal ontworpen glazen ruimte. Er wordt gebruik gemaakt van de nieuwste en meest geavanceerde onderzoekstechnieken. Er wordt samengewerkt met de experts van hoofpartner AkzoNobel, musea, universiteiten, universitaire ziekenhuizen en onderzoekinstituten in binnen en buitenland.

AkzoNobel is hoofdpartner Operatie Nachtwacht. Operatie Nachtwacht wordt verder mogelijk gemaakt door The Bennink Foundation, C.L. de Carvalho-Heineken, PACCAR Foundation, Piet van der Slikke & Sandra Swelheim, American Express Foundation, Familie De Rooij, Het AutoBinck Fonds, TBRM Engineering Solutions, Dina & Kjell Johnsen, Familie D. Ermia, Familie M. van Poecke, Bruker Nano Analytics, Henry M. Holterman Fonds, Irma Theodora Fonds, Luca Fonds, Piek-den Hartog Fonds, Stichting Zabawas, Cevat Fonds, Johanna Kast-Michel Fonds, Marjorie & Jeffrey A. Rosen, Stichting Thurkowfonds, het Nachtwacht Fonds, Familie Van Ogtrop Fonds, Gemeente Amsterdam en het Amsterdam Museum.

Onmisbare steun. Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het ontvangt. Duidelijk is dat subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden essentieel zijn en blijven voor het Rijksmuseum.