Politie heeft nieuwe aanpak van winkeldiefstallen

Winkeldieven die voor het eerst in de fout gaan, worden vanaf heden niet automatisch meer aangehouden en strafrechtelijk vervolgd. De politie eenheid Amsterdam en het Openbaar Ministerie Amsterdam starten, in nauwe samenwerking met Platform Veilig Ondernemen, een nieuwe aanpak winkeldiefstal.

Civiele schadeclaim. In de nieuwe aanpak winkeldiefstal krijgen zogenaamde 'first offenders', (eerste overtreders) mits voldoen aan bepaalde voorwaarden, voortaan direct een civiele schadeclaim opgelegd van 181 euro, te betalen aan de gedupeerde ondernemer. Daarmee is het delict niet langer een belasting voor de politiecapaciteit en de justitiële keten. Bovendien zorgt de nieuwe aanpak ervoor dat minderjarigen die voor het eerst een winkeldiefstal plegen niet meer in de onwenselijke situatie belanden, waarbij zij enkele uren moeten verblijven in een politiecel. De nieuwe aanpak zal gefaseerd worden uitgerold binnen Amsterdam en omliggende Amstelland-gemeenten en geldt alleen bij aangesloten winkeliers.

6 á 8 uur tijdwinst. 'De afhandeling van dit grote aantal en relatief lichte vergrijpen betekent  een flinke aanslag op de capaciteit van de politie en het Openbaar Ministerie, die daarmee wordt ingezet op relatief lichte en eenvoudige vergrijpen met een lage prioriteit' stelt Toine van Loenhout, districtschef binnen de politie eenheid Amsterdam en taakaccenthouder winkeldiefstal. 'De tijd van de afhandeling staat veelal niet in verhouding tot het delict en de schade. Politiemensen  zijn  gemiddeld 6 à 8 uren bezig met de administratieve afhandelingen. Hierdoor zijn steeds minder politiemensen beschikbaar zijn voor het afhandelen van andere ernstige misdrijven met een hogere prioriteit, zoals straatroven, geweld, stalking of fraude. Ook het aantal minderjarige personen die worden aangehouden en ingesloten voor (relatief) eenvoudige delicten vraagt veel aandacht van de politie en het Openbaar Ministerie. Dit plan wil er in de kern voor zorgen dat de politiecapaciteit wordt ingezet op de zaken met de hoogste prioriteit.'

'De aanpak is een maatschappelijk verantwoorde en efficiënte afhandeling van dit soort winkeldiefstallen' - zegt officier van justitie Frank van Dijk. In zijn team worden de meeste winkeldiefstallen behandeld. ,,Als OM staan we achter deze alternatieve benadering. De ondernemer krijgt de schade vergoed die de diefstal met zich meebrengt, de minderjarige dader wordt niet in het jeugdstrafrecht getrokken en de politie kan zich richten op meer ernstige delicten.'

Voorwaarden. Voorwaarde voor een civiele afdoening tussen winkeldief en de getroffen ondernemer is wel dat de winkeldief niet eerder is aangehouden voor een dergelijk delict, er geen geweld is gebruikt bij de diefstal is, meewerkend is na de aanhouding en het gestolen goed een winkelprijs heeft van relatief geringe waarde. Na een winkeldiefstal bij een onderneming die deelneemt aan de nieuwe aanpak komt de politie ter plaatse en stelt vast of de betrokken winkeldief voldoet aan de criteria voor  alternatieve afdoening. Indien dit het geval is zal de winkeldief niet worden aangehouden, maar zal een civiele schadeclaim in gang worden gezet. De ervaring leert dat deze schadeclaim in de praktijk snel en effectief wordt uitgevoerd en de winkeldief een duidelijke ‘tik op de vingers’ ervaart. Daarnaast vindt er in de winkel een ‘reprimande-gesprek’ met de betrokkene plaats en wordt de winkeldief door de politie gewezen op de strafrechtelijke consequenties bij een eventuele volgende diefstal.

5.500 aangehouden verdachten. Winkeldiefstal is binnen de eenheid Amsterdam in toenemende mate een probleem. Zo groeit het aantal aangehouden winkeldieven in de stad Amsterdam en de Amstellandgemeenten de laatste jaren gestaag. In 2019 heeft de eenheid Amsterdam ruim 5500 aangehouden verdachten van winkeldiefstal verwerkt. De toename van de winkeldiefstallen valt te verklaren door de toenemende economische bedrijvigheid in Amsterdam en de regio en een groeiend aantal winkels die zijn gaan werken met zelfscankassa’s en andere vormen van ‘open pui concepten’. Grootwinkelbedrijven en grotere concerns hebben hun concepten en openingstijden aangepast om het winkelen nóg aantrekkelijker te maken, wachttijden bij kassa’s te beperken en minder personeel in te zetten. Deze nieuwe vormen van winkelen kunnen bijdragen aan de verleiding om de boodschap niet af te rekenen en zorgen daarmee voor de toename.

'Deze aanpak bevordert de samenwerking tussen de politie en het bedrijfsleven in de afdoening van winkeldiefstal. Daarnaast krijgen winkeliers een grotere rol in het aanspreken en eventueel aanhouden van de verdachte, waardoor zij meer handelingsperspectief hebben. De partners van het Platform Veilig Ondernemen zijn erg positief over deze aanpak en steunen een verdere uitrol' - aldus Hester Diemer, coördinator van het Platform Veilig Ondernemen Amsterdam-Amstelland, waarin naast politie, Openbaar Ministerie en het georganiseerde bedrijfsleven ook de gemeenten Amsterdam, Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn deelnemen.

Succesvolle proef. De nieuwe aanpak winkeldiefstal volgt op een succesvolle proef die door de politie werd gedraaid in 2019 in district Zuid. Tijdens de proef kregen zogenaamde ‘first-offenders’ van winkeldiefstal een niet strafrechtelijke alternatieve afdoening. De resultaten uit de proef van Amsterdam Zuid zijn zeer positief. Inmiddels zijn in 2019 ruim 250 winkeldiefstallen op deze alternatieve wijze afgehandeld. Hierdoor is in district Zuid een forse capaciteitswinst ontstaan die de politie heeft kunnen benutten voor zaken met een hogere prioriteit. Gedurende de proef werden, mede als gevolg van de forse tijdbesparing door deze alternatieve afdoening, door het district significant meer zwaardere zaken bij het OM aangedragen. Verder blijkt dat het recidive cijfer van betrokkenen in de alternatieve afdoening zeer laag is. Er gaat dus een aanzienlijke toekomstige preventieve werking uit van deze werkwijze.