Staat van de Europese Unie 2023

Elk jaar in september komt de voorzitter van de Europese Commissie naar het Europees Parlement om met de leden van het Europees Parlement te bespreken wat de Commissie het afgelopen jaar heeft gedaan, wat zij van plan is het komende jaar te doen en haar visie op de toekomst van de Staat van de Europese Unie debat.

Negen maanden vóór de volgende verkiezingen voor het Europees Parlement op 6 en 9 juni schetst voorzitter Ursula von der Leyen de prioriteiten van haar Commissie vanaf nu tot het einde van haar mandaat. Ze richt zich op een sterkere en veerkrachtiger Europese Unie, op de voortdurende steun van de EU aan Oekraïne in zijn oorlog tegen de Russische agressie, op energiezekerheid en energie-onafhankelijkheid van de EU, op de groene en digitale transities van de EU, en op het beschermen van de kernwaarden van de EU.

(Bron © European Union - 2023)

Ursula von der Leyen voorzitter van de Europese Commissie op 13 september 2023 in Strasbourg over de Staat van de Europese Unie
Tijdens het jaarlijkse debat op 13 september 2023 in Strasbourg ondervroegen de EP-leden voorzitter Von der Leyen over het werk van de Commissie in het verleden en haar plannen tot de verkiezingen van juni 2024.

Bij de opening van het debat zei EP-voorzitter Roberta Metsola: “De Europese Unie is vandaag de dag sterker en meer verenigd dan ooit tevoren. De wereld verandert en Europa moet zich aanpassen en mee veranderen. We moeten ernaar blijven streven om van ons Europa een plaats van gelijke kansen, van toegang en van welvaart te maken – waar iedereen zijn potentieel kan bereiken. We moeten blijven hervormen. We moeten de zorgen van mensen altijd centraal stellen in al onze acties.”

Commissievoorzitter Von der Leyen zei dat de EU een substantiële transformatie heeft ondergaan sinds ze haar programma voor het eerst presenteerde in 2019, en voegde eraan toe: “We hebben toen meer dan 90% van de politieke richtlijnen opgeleverd die ik heb gepresenteerd”.

Over de Green Deal, het koolstofvrij maken van de Europese industrie met behoud van haar concurrentievermogen, kondigde ze een antisubsidieonderzoek aan naar Chinese elektrische voertuigen. “We moeten ons verdedigen tegen oneerlijke praktijken”, zei ze.

President Von der Leyen benadrukte het belang van een eerlijke transitie voor boeren, gezinnen en industrie en dat “Europa alles zal doen wat nodig is om zijn concurrentievoordeel te behouden.” Ze kondigde een controle op het concurrentievermogen aan door een onafhankelijk bestuur voor elke nieuwe wetgeving.

Met betrekking tot kunstmatige intelligentie zei mevrouw von der Leyen dat AI de gezondheidszorg zal verbeteren, de productiviteit zal verhogen en zal helpen de klimaatverandering aan te pakken. De “eerste prioriteit van de Commissie is ervoor te zorgen dat AI zich op een mensgerichte, transparante en verantwoordelijke manier ontwikkelt”, zei ze, en riep ook op tot een internationaal panel van deskundigen vergelijkbaar met het IPCC op het gebied van klimaatverandering om de ontwikkeling ervan te sturen. Over Oekraïne kondigde ze aan dat de Commissie de uitbreiding van de tijdelijke bescherming van de EU tot de Oekraïners zal voorstellen, evenals een extra bedrag van 50 miljard euro over een periode van vier jaar voor investeringen en hervormingen. “Onze steun aan Oekraïne zal blijven bestaan.”



De voorzitter van de Commissie verwees ook naar de rechtsstaat, uitbreiding, migratie, de betrekkingen tussen de EU en Afrika, het Global Gateway-initiatief, klimaatverandering, voedselzekerheid en een aanstaande top van de sociale partners.

Leiders van de politieke groeperingen. Manfred Weber (EVP, DE) benadrukte drie prioriteiten. In de eerste plaats de economische groei en het concurrentievermogen, door te zeggen ‘we hebben groei nodig, we hebben banen nodig, we hebben fatsoenlijke inkomens nodig, we hebben welvaart nodig, we hebben een sterke industrie nodig’, en het verwelkomen van initiatieven om de administratieve rompslomp terug te dringen, te investeren in innovatie en handelsbetrekkingen te cultiveren. Ten tweede haalde hij migratie aan, waarbij hij benadrukte dat Europa moet beslissen wie er aan zijn grenzen binnen mag komen, en benadrukte hij het ‘Europese DNA’ van de bescherming van vluchtelingen. Ten derde benadrukte hij de noodzaak van een Europese Defensie-unie en de noodzaak van “optimisme, visie, waarden en de bereidheid voor de volgende stap om een echte Europese Unie te worden.”

Iratxe García (S&D, ES) zei dat de topprioriteit van de EU de herindustrialisering moet zijn om strategische autonomie te bereiken, en tegelijkertijd de groene transitie moet bevorderen om de gevolgen van de klimaatverandering een halt toe te roepen. Ze dankte voorzitter Von der Leyen voor haar duidelijke boodschap ter ondersteuning van de Green Deal, maar betreurde het gebrek aan nadruk op het consolideren van de sociale pijler van de Unie. Mevrouw García riep op tot opname van gendergeweld op de lijst van EU-misdaden, en tot het gebruik van de bevroren Russische tegoeden om de wederopbouw van Oekraïne te helpen financieren. Ze drong er ook bij de EU op aan om een deal te sluiten over het migratiepact en benadrukte dat “het geld van Europeanen niet mag eindigen in de zakken van regeringen die de fundamentele rechten van mensen schenden”.

Stéphane Séjourné (Renew, FR) benadrukte hoe belangrijk het is om de resterende maanden van de zittingsperiode optimaal te benutten. Hij benadrukte de positieve stappen die zijn gezet als reactie op de pandemie, de Russische agressie tegen Oekraïne en de Europese Green Deal. Hij eiste dat de EU zich zou concentreren op de herindustrialisering van Europa en merkte op dat de EU nu het digitale ‘wilde westen’ heeft gereguleerd. De heer Séjourné benadrukte de noodzaak van een duurzame oplossing voor de migratievraagstukken. Hij bekritiseerde ook de ‘giftige’ unanimiteitsregel in de Raad en drong er bij Europa op aan gehoor te geven aan de wanhopige pleidooien van rechters in Polen en Hongarije.

Philippe Lamberts (Groenen/EFA, BE) bekritiseerde “degenen die oproepen tot een pauze” in de klimaat- en milieuwetgeving en zei: “we staan niet boven de natuur (...) of we het nu leuk vinden of niet, er zijn grenzen aan wat onze planeet kan nemen en wat zij kan geven." Hij zei dat de ecologische transitie “de grootste economische kans voor Europa” vertegenwoordigt. Lamberts drong er bij de Europese Commissie ook op aan om huisvestingsproblemen aan te pakken en haar inspanningen tegen schendingen van de rechtsstaat op te voeren, "en niet alleen jegens Polen of Hongarije".

“Is de EU er vandaag de dag beter voor dan twintig jaar geleden?” vroeg Ryszard Legutko (ECR, PL). “Het antwoord is nee, want er is meer dan ooit sprake van instabiliteit, onzekerheid en de inflatie is hoog.” “Mensensmokkel floreert, de Green Deal is een kostbaar extravaganza, de kosten van o.a Als de gemeenschappelijke schuld van de EU twee keer groter zal zijn dan voorspeld, en de EU-begroting in puin ligt”, voegde hij eraan toe. “De Commissie glijdt af naar oligarchie, bemoeit zich met nationaal beleid en probeert regeringen die ze niet mogen omver te werpen, waardoor de rechtsstaat tot een karikatuur is geworden.”

Marco Zanni (ID, IT) zei dat de EU op het gebied van de Green Deal “een historische kans heeft om minder ideologisch en pragmatischer te zijn”, en voegde eraan toe dat we de klimaatverandering moeten aanpakken zonder schade te berokkenen aan “onze boeren, bedrijven of eigenaren van gebouwen” . Wat betreft de aangekondigde onderzoeken naar buitenlandse subsidies trok de heer Zanni het nut ervan in twijfel, waarbij hij benadrukte dat we al weten dat China betrokken is bij oneerlijke concurrentie. Over migratie zei hij dat hoewel de EU er niet in slaagt het erover eens te zijn dat “wie geen recht heeft om binnen te zijn, er buiten moet blijven”, het niet mogelijk zal zijn om “het probleem op te lossen”.

Martin Schirdewan (Links, DE) zei: "Echt politiek succes wordt gemeten aan de hand van de praktijksituatie van de meerderheid van de mensen, niet aan welsprekende toespraken." Hij voegde eraan toe dat, ondanks verheven beloften, de realiteit voor veel Europeanen somber blijft, met stijgende kosten van levensonderhoud en dalende reële lonen. Hij benadrukte de strijd van werknemers, alleenstaande moeders en gepensioneerden en beschuldigde de Commissie ervan een Europa te bevorderen dat steeds meer bedrijven boven zijn burgers dient, terwijl "95 miljoen mensen in de Europese Unie door armoede worden bedreigd".